Müzeler Haftası Mor Kiryakus Manastırı’nda Başlayacak

Haftanın açılışı, 20 Mayıs’ta restorasyonu tamamlanan Mor Kiryakus Manastırı’nda gerçekleştirilecek.

4. yüzyılda Halep’ten gelen keşişlerin Hıristiyanlığı yaymak amacıyla Tur Abdin bölgesine yerleşmesiyle, yüksek ve dağlık alanlara birçok manastır inşa edilmiştir. Bu yapılar, hem güvenlik hem de ruhani yalnızlık amacıyla konumlandırılmıştır. Beşiri ilçesine bağlı Ayrancı köyünde yer alan Mor Kiryakus Manastırı da bu geleneğin önemli bir örneğidir.

Farklı kaynaklarda Mor Kuryakos, Mor Kiryakus, Dera Qira veya Deyrakira adlarıyla geçen manastır, adını Hristiyan bir azizden alır. Kesin yapım tarihi bilinmemekle birlikte, mimari özellikleri 5. yüzyıla işaret etmektedir. Yapımında kesme kalker, moloz taş ve özgün harç kullanılmış; beşik tonoz, çapraz tonoz ve sekizgen kubbe gibi örtü sistemleri tercih edilmiştir.

Kilise bölümündeki sekizgen planlı kubbe, mimari açıdan dikkat çekicidir. Kubbe hem ışık alması için pencereyle donatılmış, hem de patrik ve mezar odası olarak kullanılmıştır. İç mekânda istiridye motifleri, bitkisel ve geometrik bezemeler ile hayvan figürleri yer almaktadır.

Toplam 2800 metrekare alana yayılan yapı, üç ana avlu etrafında planlanmıştır. Su ihtiyacı için avlularda sarnıçlar bulunur. Manastır bünyesinde kilise, keşiş hücreleri, misafir odaları, revaklar, ahır ve mahzen gibi yapılar yer almaktadır.

Osmanlı döneminde birkaç kez onarılan manastır, Süryani cemaatinin göçüyle terk edilmiş, zamanla harap olmuştur. Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından tescillenip restore edilen yapı, bugün yalnızca mimari değeriyle değil, aynı zamanda Süryani Hristiyan kültürünün Anadolu’daki köklü varlığını simgeleyen kutsal bir mekân olarak öne çıkmaktadır. (HAMZA UYANIK)