Mardin Ovası Obruk Tehlikesiyle Karşı Karşıya

Dicle Elektrik’in açıklamasına göre, bölgede bazı çiftçiler, suya ulaşmak için 800 metreyi aşan derinliklere motopomplarla iniyor. Bu durum, yalnızca yüksek elektrik tüketimi değil aynı zamanda ciddi bir tarımsal sulama sorunu yaratıyor. Elektrik şebekesi üzerinde de büyük bir yük oluştuğu ifade ediliyor.

Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB) Mardin İl Koordinasyon Kurulu Su ve Ekoloji Komisyonu tarafından hazırlanan 2025 Yılı Su Raporu’na bilimsel katkı sunan Prof. Dr. Yusuf Doğan ve Prof. Dr. Mehmet Ali Çullu, su kriziyle birlikte enerji tüketiminin de arttığını vurguladı. Uzmanlara göre sürdürülebilir çözümler hayata geçirilmezse, tarım arazileri verimsizleşecek, ekolojik ve ekonomik riskler büyüyecek.

Mardin Artuklu Üniversitesi’nden Prof. Dr. Yusuf Doğan, Yaylı Mahallesi’nde 800 metrede bile suya ulaşmanın zorlaştığını belirtirken, 2010 yılında 100-150 metre olan kuyu derinliklerinin bugün 7 kat arttığını ifade etti. Doğan, salma sulama yönteminin hem su tüketimini artırdığını hem de toprağın yapısını bozduğunu söyledi. Mevcut durumun, Konya Ovası’ndaki gibi obruklara yol açabileceği uyarısında bulundu.

Harran Üniversitesi’nden Prof. Dr. Mehmet Ali Çullu ise yeraltı sularının daha derinden çıkarılmasının, enerji maliyetlerini ciddi ölçüde artırdığını vurguladı. 2025 yılının başında yaşanan yağış eksikliğinin çiftçileri daha fazla su tüketmeye zorladığını belirten Çullu, suyun doğru kullanılmadığını ifade etti. Gece sulaması ve akıllı sulama sistemlerinin, yüzde 30’a kadar tasarruf sağladığını ve yaygınlaştırılması gerektiğini söyledi.

Dicle Elektrik verilerine göre, 100 dönümlük bir mısır tarlasını 800 metreden sulayan bir çiftçi yaklaşık 850 bin TL elektrik harcarken, bu derinlik 100 metre olsaydı maliyetin 400 bin TL’ye düşeceği, sulama kanalından su alınabilseydi ise elektrik masrafının sıfırlanacağı belirtildi. Kaçak elektrik kullanımı durumunda ise bu maliyet yaklaşık 7.5 milyon TL’ye kadar çıkabiliyor.

Mardin genelinde büyük çoğunluğu kaçak olan yaklaşık 7 bin sulama kuyusu bulunduğu bildirildi. Şirket, bu durumun sadece kaçak elektrikle sınırlı kalmayıp, aynı zamanda ciddi bir enerji yükü ve su yönetimi sorununa yol açtığını vurguladı.

Yetkililer, çözüm için sulama kanallarının devreye alınması, çiftçilerin modern sulama yöntemleri konusunda bilgilendirilmesi ve kaçak elektrik kullanımının önlenmesinin kritik olduğunu belirtiyor. Aksi takdirde hem su kaynaklarının hem de çiftçilerin ekonomik gücünün tükenme riski artacak.